Eşsiz aroma özellikleri sayesinde kilogram fiyatı zaman zaman 4000€’ya ulaşan Tuber magnatum, dünyanın en pahalı mantarı olarak kabul edilmektedir. Bu mantar, bazı özel müzayedelerde bu mantarın fiyatı 100.000 € gibi çok yüksek değere çıkabilmektedir. Günümüzde Avrupa’da Tuber magnatum ticareti yaklaşık 900 milyon € değerindedir (Lovrić ve ark., 2020).
“İtalyan Beyaz Trüfü” olarak bilinen Tuber magnatum, özellikle İtalya’nın Alba bölgesinde yoğun olarak toplanmaktadır. 1970’li yıllardan bu yana bu türün tarımsal üretimi üzerine çok sayıda araştırma yapılmış olmasına rağmen, ilk başarılı üretimi yalnızca 2021 yılında Fransa’da, kontrollü bir deneme sahasında gerçekleştirilmiştir (Bach ve ark., 2021). Dolayısıyla, dünyadaki Tuber magnatum talebi yalnızca doğal alanlardan sağlanmaktadır.
Tuber magnatum İtalya, Fransa, İsviçre’nin sınırlı bölgeleri ve bazı Balkan ülkelerinde doğal olarak yetişir (Hall ve ark., 2007). Doğal habitatın sınırlı olması ve artan taleple birlikte, bu mantarın arzı kısıtlı kalmakta ve dolayısıyla fiyatları hızla yükselmektedir.
Dünyanın En Pahalı Mantarı Türkiye’de Bulundu!
Son yıllarda Türkiye’de trüf biyoçeşitliliği konusundaki bilimsel araştırmalar ve trüf toplayıcılarıyla yapılan iş birlikleri sayesinde, ülkemizde de Tuber magnatum varlığı doğrulanmıştır. Moleküler ve morfolojik analizler sonucunda, toplanan örneklerin Tuber magnatum türüne ait olduğu onaylanmış ve Trakya Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi’nde yayınlanan bir makalede rapor edilmiştir (Makalenin tam metni için https://dergipark.org.tr/tr/pub/trkjnat/issue/86494/1475517). Bu araştırma, Türkiye’nin trüf mantarları alanında sahip olduğu büyük potansiyeli ortaya koymakta ve ülkemizin trüf üretiminde önemli bir rol üstlenebileceğini göstermektedir.
Tuber magnatum’un Morfolojik ve Ekolojik Özellikleri
Tuber magnatum, özellikle dere yatakları gibi yaz aylarında yüksek nem oranına sahip alanlarda yetişmektedir (Hall ve ark., 2007; Şen, 2022). Bu habitat özellikleri, türün yetiştirilmesini zorlaştırmakta ve üretim süreçlerini karmaşık hale getirmektedir.
Morfolojik olarak, Tuber magnatum, Tuber borchii türü ile benzer özelliklere sahiptir. Peridium yapısı açık sarımsı kahverengiden sarı okra tonlarına kadar değişiklik gösterebilir ve yüzey dokusu düz veya süet benzeri olabilir. İç yapısı olan “gleba” başlangıçta beyazımsı, olgunlaştıkça kırmızımsı-kahverengiye dönüşen, ince beyaz damarlarla dallanmış bir yapıya sahiptir. Tuber magnatum, kendine özgü sarımsak veya peynir benzeri bir kokuya sahiptir. Alnus (kızılağaç), Corylus (fındık), Ostrya (karakavak), Populus (kavak), Pinus (çam), Quercus (meşe), Salix (söğüt) ve Tilia (ıhlamur) gibi ağaç türlerinin kökleriyle simbiyotik ilişki kurarak gelişir (Hall ve ark., 2007).
Bu türün yetişme ortamındaki hassas denge ve spesifik iklim ihtiyaçları nedeniyle, yetiştirme çalışmaları oldukça zorludur. Türkiye’nin de Tuber magnatum’un doğal yayılış alanları arasında bulunması, ülkemizin bu alanda gelecekte önemli bir aktör olabileceğinin sinyallerini vermektedir.
Kaynaklar
Bach, C., Beacco, P., Cammaletti, P., Babel-Chen, Z., Levesque, E., Todesco, F., Cotton, C., Robin, B. ve Murat, C. (2021). First production of Italian white truffle (Tuber magnatum Pico) ascocarps in an orchard outside its natural range distribution in France. Mycorrhiza, 31: 383 – 388.
Hall, IR., Brown GT. ve Zambonelli, A. (2007). Taming the truffle. The history, lore, and science of the ultimate mushroom. Oregon: Timber Press.
Lovrić, M., Da Re, R., Vidale, E., Prokofieva, I., Wong, J., Pettenella, D., Verkerk, P.J. ve Mavsar, R. (2020). Non-wood forest products in europe – a quantitative overwiev. Forest Policy and Economics, 116, 102175.
Şen, İ. (2022). Trüf kültivasyonunda arazi seçimi. Turkish Journal of Agriculture – Food Science and Technology, 10 (7), 1258 – 1263.
