Trüfler, tamamı veya bir bölümü toprağa gömülü, patates benzeri fruktifikasyon organı oluşturan mantarlar grubunu ifade etmektedir. Mikolojik terimlerle açıklanırsa, “hypogeous fungus” olarak ifade edilen grubu temsil etmektedir. Hypogeous ifadesi temel olarak toprak altında yetişen anlamındadır. Bu nedenle, “Trüf”, “Truffle (İngilizce)” veya “Trufa (İspanyolca)” ifadesi genel olarak toprak altında yetişen birçok mantarı ifade etmesine rağmen, akıllara ilk olarak “Tuber” cinsi mantarlar gelmektedir. Çünkü, gastronomik ve ekonomik olarak oldukça değerli olan Tuber cinsi tüm dünyada yoğun ilgili görmektedir ve “Gerçek Trüfler” olarak bilinmektedirler.
Zaman zaman trüfleri ifade etmek için “Sequestrate fungus” ifadesi de kullanılmaktadır. Bu ifadenin kullanılmasının sebebi trüflerin sporlarını “gleba” ismi verilen kapalı bir doku içinde oluşturmaktadır. Tuber cinsi üyelerinin gleba yapısı genel olarak içte açık ve koyu damarlı mermerimsi bir görünüme sahiptir.
Trüflerin toprak altında yetişmeleri nedeniyle diğer mantarlardan farklı olarak aktif spor dağıtımı özelliklerini kaybetmiştir ve nesillerini devam ettirebilmek için sporlarını pasif olarak dağıtmak zorundadır. Bu nedenle, trüflerin sporları çimlenme olgunluğuna eriştiğinde küçük memelileri ve böcekleri cezbeden bir aroma yaymaktadırlar. Bu aroma trüflerin çevreye yaydığı “ye beni” sinyalidir. Hayvanlar bu sinyal tarafından cezbedilmekte ve trüfleri yemek için bulundukları alandan çıkartmaktadır. Trüflerin sporları hayvanların sindirim kanalından geçerken zarar görmemektedir ve dışkılama sonrasında sporlar çevreye dağılmaktadır. Bu pasif spor dağılımı doğadaki mucizevi bir iş birliğinin kanıtıdır.
Trüflerin hayvanları cezbetmek için ürettiği bu aroma insanları da cezbetmektedir ve trüflerin gastronomik değerini oluşturmaktadır. Trüfler ürettikleri eşsiz aromaları nedeniyle dünya mutfağının aranan lezzetleri arasındadır ve dünyanın en pahalı mantar grubunu oluşturmaktadır. Bu nedenle trüfleri değeri 2000 €/kg’a kadar ulaşabilmektedir. Özellikle, İspanya, Fransa ve İtalya’da Tuber melanosporum (Perigord Black Truffle – Kışlık Trüf) kurulan özel bahçelerde üretilmektedir ve ortalama 800 €/kg satılmaktadır. Ayrıca son yıllarda Tuber aestivum (Syn: Tuber uncinatum, Burgundy Truffle – Yazlık Trüf) tarımı üzerine araştırmalar hız kazanmıştır. Ülkemizde resmi kayıtlarda Tuber melanosporum bulunmamasına rağmen, ekonomik olarak değerli olan Tuber aestivum ve Tuber borchii yaygın olarak bulunmaktadır. Son yıllarda ülkemizdeki yatırımcılar tarafından Tuber aestivum bahçeleri kurulmaktadır. Yine Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından çeşitli Tuber melanosporum ve T. aestivum bahçeleri kurulmaktadır. Fakat kurulan tüm bahçeler daha çok genç olduğu için trüf üretimi henüz aktive olmamıştır.
Trüflerin ekonomik özellikleri nedeniyle tüm dünyada oldukça karlı bir yatırım sektörü haline gelmiştir ve günümüzde ise 3 milyar €’luk bir hacme sahiptir. Bu nedenle, trüfler üzerine yapılan bilimsel çalışmalar gün geçtikçe artmakta ve trüflerin yaşam döngüsü detaylı olarak araştırılmaktadır. Ülkemizde ise trüfler üzerine araştırmalar son yıllarda hız kazanmış ve trüf tarımı konusundaki yatırımlar artmaktadır. Önümüzdeki yıllarda trüf sektöründen ülkemizin hak ettiği payı alması dileğiyle…
